Yliopisto IV
Door: Tim van Laake
Blijf op de hoogte en volg Tim
11 Mei 2015 | Finland, Helsinki
Het vertrek komt (helaas) dichtbij. Afgelopen week heeft de eerste student, de Zweedse Evalina, onze groep al verlaten om naar huis terug te keren. De Oostenrijkse Simone en Susi zijn aankomende donderdag ook al weer in Linz, dus het groepje wordt snel uitgedund. De reden hiervoor is dat het lentesemester hier in Finland tot de eerste week van mei loopt. Inmiddels zijn alle reguliere lessen dan ook gestopt voor ons en wachten we vooral op onze cijfers. Met trots kunnen Mandy en ik zeggen dat we al een aantal vijven gekregen hebben (5 is excellent, de hoogste score in Helsinki). De rest van mijn aankomende blogs zullen daarom niet langer over school gaan, maar meer over de toeristische uitstapjes en culturele activiteiten hier in de omgeving. In deze laatste schoolblog heb ik het nog over mijn schoolbezoeken.
Voor het vak Introduction to the Finnish Education System van professor Matti Meri kregen we de kans om een aantal Finse scholen te bezoeken. Net als vele medestudenten besloot ik om het maximale eruit te halen en 3 scholen te bezoeken. Ik bezocht gedurende de twee dagen van de schoolbezoeken een basis- en onderbouwschool (in Finland combineren ze deze twee regelmatig), een middelbare school en een basisschool. Ik hoopte vooral te zien waarom het Finse onderwijs succesvol is, aangezien boeken niet altijd de volledige waarheid vertellen.
De eerste school was de basis- en onderbouwschool genaamd Åshöjdens grundskula. De school profileert zich vooral doordat het Zweeds de schooltaal is (en niet het Fins zoals gewoonlijk gebeurt in Helsinki). Toen we aan kwamen lopen leek de school vanaf buiten gezien op een ‘gewone’ school: wat betreft faciliteiten heel erg vergelijkbaar met Nederland.
Binnen aangekomen werden we opgewacht door de directrice van de school (een heel aardige vrouw overigens) en een andere docente. Terwijl zij ons via de trappen naar boven leidden, hoorde ik zingende kinderen. Normaal zou dit me niet zo verbazen in een basisschool, maar de kinderen zongen een stuk van Mozart. Op de tweede verdieping aangekomen zagen we de kinderen in de gymzaal. Ik was zeer verbaasd toen ik hoorde dat deze leerlingen uit groep 5 en 6 (groep 3 en 4 in Finland) kwamen: de zeer getalenteerde jonge pianist versterkte dit gevoel. De directrice vertelde ons dat Åshöjdens sinds een paar jaar een muziekprogramma opgezet had, iets waar ze erg trots op waren. Foto’s van de kinderen met het Fins Harmonisch Orkest vertelde me dat dit geen gewone muzieklessen waren. Later in de week zou voor mij weer blijken dat ze in Finland de jonge kinderen goed stimuleren.
Nadat de directrice ons vele zaken over de school had verteld (onder meer over enkele pedagogische beginselen van de school, de manier waarop ze ouders betrekken en hoe ze hun kinderen in een speciaal traject ondersteunen), kregen we de kans om een les bij te wonen. Voor mij, Mandy en Alec de Belg leek de les natuurscheikunde erg interessant. Toen we het lokaal binnenkwamen, bleek snel dat ook hier de voorzieningen vergelijkbaar waren. Net als in Nederland stond dit lokaal vol met opslagkasten voor lesmateriaal, wastafels voor de leerlingen en had de docent een SmartBoard. Onze docent van Web-based Learning eerder dit semester had ons al gewaarschuwd voor het volgende verschijnsel: docenten maken geen of verkeerd gebruik van het SmartBoard in Finland. Ik verbaasde me er dan ook niet over dat de docente een beamer gebruikte om op het SmartBoard te projecteren.
Tove, de docente van deze groep, liet de leerlingen veel aantekeningen maken en stelde de nodige vragen aan de klas. Toen ik doorkreeg over welk onderwerp ze het hadden, besefte ik dat de leerlingen ‘voor lopen’ op onze studenten. De groep was een 2e klas (in Finland delen ze leerlingen alleen op leeftijd in, niet op niveau zoals bij ons) en was al bezig met een onderwerp wat we vaak pas introduceren in 3vwo of 4e klas mavo en havo. De leerlingen vertelden ons wel eerlijk tijdens een vragenrondje dat ze het lastig vonden, maar ze waren het schijnbaar wel gewend dat er veel van het gevraagd wordt. Om de leerlingen te helpen zijn er extra door de docent gegeven lessen, vaak voor de wiskunde van het vak ter voorbereiding van een toets. Ik vond het verder ook opmerkelijk om een jongen met het syndroom van Asperger te zien, die achterin de klas persoonlijk geholpen werd door een special needs-docente. Een redelijk succesvol voorbeeld van het Finse ‘passend onderwijs’.
Nadat we het kabinet bekeken hadden (die er opnieuw vergelijkbaar uitzag als onze kabinetten), gingen we samen met onze studenten naar de kantine van de school. Een van de sterkste punten van het Finse onderwijs is dat ze op iedere school een gratis lunch voor de leerlingen aanbieden. Matti vertelde ons dat de Finse staat van mening is dat het welzijn van de leerlingen voorop staat en ze zich fijn moeten voelen om te studeren: een gratis volle maag is een van de gevolgen hiervan. Hoewel de macaroni met salade niet geweldig was, smaakte hij wel beter omdat ik een keer niets hoefde te betalen in Finland (af en toe komt de Hollander boven).
Het tweede schoolbezoek, in de middag na ons bezoekje aan Åshöjdens, was op een internationale middelbare school. Kulosaaren is een van de weinige privéscholen in Finland en staat tevens bekend als een van de beste scholen van Helsinki. De school zag er van buitenaf niet bijzonder uit, maar zodra we binnenkwamen bleek dit wel anders. Kulosaaren lijkt zo uit een Hollywoodfilm gekomen te zijn: de grote leerling-hal met uitzicht op het podium voor sprekers, de rode bakstenen en de verschillende relaxplekken met sofa’s oogden erg Amerikaans. Toen we door de directeur naar een lokaal geleid werden om de planning te horen, verbaasden we ons allen over het verdere interieur van de school. Een paar jaar terug had de directeur namelijk een binnenhuisarchitect ingehuurd om ieder lokaal een persoonlijk tintje te geven, wat heeft geresulteerd in onder andere een graffiti-lokaal, een balzaal (een lokaal vol met kroonluchters, spiegels en schilderijen), een Amerikaanse bar en iets wat de leerlingen het Harry Potter-lokaal noemen (het interieur had inderdaad in Zweinstein kunnen staan). Genoeg geld dus.
Mijn groep had het genot om een tour van de Britse vicedirecteur Richard te krijgen (de mensen die met de directeur meeliepen kregen helaas vooral een verkooppraatje). Hij vertelde ons over de school, hoe het systeem hier werkt en ook over de ‘zwakke’ punten van de school. Allereerst bleek het dat de leerlingen hier hun eigen rooster maken: ze bepalen op welk moment in het jaar ze hun vakken willen. De enige eis is dat ze binnen een jaar 30 ‘vakken’ volgen. Hierdoor hebben ze op deze middelbare school geen ‘echte’ klas, omdat iedereen een ander rooster volgt. Wel heeft een groep leerlingen een bepaalde mentor en komen ze af en toe samen.
Richard liet ons meerdere lokalen zien terwijl hij meer over de school vertelde. Het practicumlokaal zag er vooral netter uit dan een gemiddeld klaslokaal in Nederland, maar ook op Kulosaaren leken de voorzieningen hetzelfde. De tour leidde ons ook langs een ‘groene’ hal met fontein en planten, het muzieklokaal (waar de zingende meiden moeite hadden toon te houden), een lokaal waar 3e klas leerlingen psychologie (!) kregen en weer een kantine. Hier vertelde Richard ons over de toelatingseisen van de school. Voor mij werd al snel duidelijk waarom de school zulke hoge resultaten behaalt: Finnen komen pas binnen met een gemiddelde van een 9 en de Engelssprekenden met een 8,2. Richard grapte zelf dat hij hier geen onderwijs had kunnen volgen, maar blij is dat hij hier wel les kan geven. Op wat serieuzere toon vertelde hij dat de leerlingen die binnen zijn gekomen ook nog geen garantie hebben dat ze kunnen blijven. Aan het eind van de onderbouw moeten ze namelijk weer examens doen die bepalen of ze hier hun lessen mogen blijven volgen (wel erg harde eisen voor de studenten van Kulosaaren dus).
Terwijl we onze dag eindigden in gesprek op de banken/kluisjes van de leerlingen, vertelde Richard nog wel dat deze school een van de weinige scholen in Finland is die geen eenzijdige religie aanbiedt als vak (vaak worden leerlingen ‘alleen’ geschoold op het gebied van het christendom), maar levensbeschouwing en ethica geeft. Ik vond het wel leuk om te merken dat we in Nederland op dit punt Finland wel voor zijn.
De laatste school die ik zou bezoeken was een basisschool. Op een schiereiland in de buurt van Helsinki lag Poikkilaakson Koulu, een school die tevens als buurthuis dient. Toen Mandy en ik de school zagen, waren we al verbaasd over de voorzieningen die de kinderen buiten hadden: een groot basketbalveld, een voetbalveld en een flinke privéspeeltuin waren voor ons zichtbaar. Binnen kwamen we direct aan in de grote kantine, waar jonge kinderen op sokken met hun dienbladen rondliepen. Omdat de school een ‘huis’ genoemd wordt, verbaasde dit me dan ook niet echt (aangezien het in Finland gebruikelijk is om je schoenen uit te doen als je in het huis van een ander bent). De directrice van de school wachtte ons en Matti op, die erg vriendelijk begroet werd (achteraf gezien bleek dat omdat hij op bepaalde wijze heeft geholpen bij het opstarten van deze school). Vele andere docenten omhelsden Matti eveneens.
De directrice begon haar verhaal door te zeggen dat Poikkilaakson een ‘normale’ Finse basisschool is. Vervolgens meldde ze dat de kinderen telkens twee klasdocenten hadden, de leerlingen Fins, Zweeds en Engels verplicht moeten volgen en de keuze hebben tussen Duits en Spaans, en de kinderen in verschillende groepen werken zoals de duurzaamheidgroep (een groep kinderen die nadenken over het milieu en afvalverwerking binnen de school), het pauzemanagement (kinderen die verantwoordelijk zijn voor alle spullen tijdens speeltijd) en de blogschrijvers. Verder is er ook een leerlingenraad, die redelijk officieel is volgens de directrice (ze worden ook betrokken bij de jaarplanning). Ik probeerde me vooral voor te stellen dat dit iets normaals is hier in Finland. Docenten die we die dag ontmoetten vonden hun school ook niet per se bijzonder: de uitspraak van een leraar dat ‘er scholen zijn die veel meer talen aanbieden’ is mij nog altijd bijgebleven.
Ter afsluiting van dit schoolbezoek zouden we een uitgebreide rondleiding krijgen. De rondleiding werd door een tweetal leerlingen gegeven, die ons (wanneer ze niet te verlegen waren om te antwoorden) iets in perfect Engels konden vertellen. Het eerste wat we bezochten was het theater van de school: een groot podium met professionele belichting, waar op het moment leerlingen Spaans les kregen via dans. De voorzieningen op deze basisschool lijken dus wel beter dan bij ons. Enkele bijzonderheden tijdens de tour waren voor mij de leerlingen van groep 3 die aan het schaken waren tijdens een spel-uur, een leerling uit groep 5 (de groep waarin ze hier starten met Engels) die in perfect Engels vroeg hoe het met ons was en het relaxmoment van een klas, waarbij de schoolpsycholoog een ontspannende tekst voorlas terwijl de kinderen op de grond lagen (iets wat ook gebruikelijk is hier in Finland). Mijn belangrijkste bevinding deed ik echter toen ik even wegliep van de groep om rond te snuffelen. In een leeg lokaal (een lokaal van groep 6) vond ik namelijk een aantal boeken met betrekking tot de natuurwetenschappen. Ik was hoogst verbaasd toen ik naar de afbeeldingen keek en doorhad waar ze het over hadden: brandpreventie en de werking van een vliegtuig met betrekking tot aerodynamica waren enkele onderwerpen die ik kon herkennen. In de literatuur van de opleiding hier las ik al eens over het feit dat ze in Finland vaak eerder beginnen met vakken waaronder de natuurwetenschappen, maar dit was voor mij het eerste ‘echte’ bewijs. Dat het hier ook om onderwerpen ging die niet eens makkelijk zijn, liet me nog meer beseffen dat ze een eind voorop lopen. Dit kon dan ook verklaren waarom de leerlingen op de middelbare school al lastige onderwerpen volgen: vroeg beginnen is het halve werk.
In mijn volgende blog schrijf ik dan eindelijk over onze laatste grote uitstap: de tocht naar Rusland. Voordat we het land uitgaan naar Stockholm zal ik nog wel een keer schrijven over alle culturele activiteiten die hier in de omgeving te doen zijn. Je kunt dan wat meer lezen over de uitstapjes die niet in elk toeristenboekje staan.
-
11 Mei 2015 - 12:09
Kees-Jan:
Wow! Wat interessant! Ik ben in Finland nog nooit in scholen geweest, maar dat wordt nu weleens tijd. Kan je ook al inschatten hoe het eindniveau van de lln op een middelbare school is? Hoe voorkomt men dat de goede lln niet lijden onder de tragere en andersom? En hoe is het niveau van de vreemde talen: onderwijzen ze alleen Engels of ook Duits, Frans en/of Spaans?
Groetjes,
Kees-Jan -
11 Mei 2015 - 16:33
Pap:
Ha die Tim,
Mooi verhaal en ook ik, als nieuwsgierige HAN-docent, zal je natuurlijk de hemd van het lijf vragen wanneer je weer thuis bent. Ik zou me dus maar goed voorbereiden. Geniet nog van de laatste paar dagen in Finland voordat je via een omweg weer thuis komt.
Pap.
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley