Yliopisto III

Primeur! Vandaag heb ik voor het eerst mijn zomerjas kunnen dragen hier in Helsinki; de dagen worden warmer en de zon duikt vaker op. Terwijl ik hier op school zit om films te downloaden om de laatste maand door te komen (nogmaals dank je wel pap) leek het me handig om weer eens over mijn studie te schrijven.
Het tweede deel van mijn semester hier stond vooral in het teken van onderwijskundige vakken. De docenten hiervan probeerden ons telkens iets bij te leren over het Finse onderwijs en –idealen. Waar ik voor enkele vakken slechts eenmalig de docent gezien heb (aangezien de rest van het vak zelfstudie was en afgerond werd met een essay), voor twee vakken ben ik vaak naar school geweest.

Het eerste vak waar we deze periode mee te maken kregen was Introduction to Finnish Education (de naam verraadt eigenlijk al waar het vak om zou draaien). De docent van dit vak, professor Matti Meri, is een vriendelijke, oude Fin. In tegenstelling tot de meeste oudere Finnen beheerst de professor een indrukwekkende hoeveelheid talen, waaronder Fins, Zweeds, Engels en perfect Duits (Mandy en ik kunnen zijn Duits beter verstaan dan dat van de Oostenrijkers).
De Finse professor is wel ‘bijzonder’ zogezegd. Zijn eerste college was anderhalf uur kennismaken met elkaar via een bijzondere opdracht: zoek iemand in de ruimte op die je niet (of nauwelijks) kent en laat de ander ongestoord 5 minuten over zichzelf vertellen. Als luisteraar moest je dan ook volledig stil blijven (een verraderlijk lastige opdracht). De professor zelf stelde zich ten slotte ook voor, waarbij bleek dat hij het idee van persoonlijke ruimte niet echt kende: hij liep namelijk menig student tegemoet en kon op zo’n 10 centimeter afstand van de ander blijven staan en praten. Redelijk ongemakkelijk voor sommigen dus. Later tijdens zijn colleges bleek dat het gewoon om een vriendelijk opa-figuur gaat en je dus niets hoeft te vrezen als hij weer zo dichtbij komt te staan.
Tijdens zijn lessen vertelde Matti uitgebreid over het Finse onderwijssysteem, de ontwikkelingen en problemen hiervan. Vooral zijn kleine geschiedenisles over het ontstaan van het Finse systeem ervoer ik als zeer interessant (de Russische tsaar Alexander II, wiens beeld wij dagelijks zien staan voor de Dom van Helsinki, scheen persoonlijk het autonome onderwijssysteem goed te hebben gekeurd). Naast lessen over het onderwijs in Finland vertelde hij ons ook regelmatig over de cultuur van Finland, de maatschappij en maakte hij ons regelmatig bewust van speciale evenementen in de stad (zoals hij ons gisteren bewust maakte van het feit dat er vrijdag massaal gepicknickt wordt in een plaatselijk park en de winkels dicht zijn). Al met al erg interessante en leerzame lessen. Het mooiste van alles is nog wel dat de beste professor schoolbezoeken voor ons geregeld had, waar ik in een volgende blog nog uitgebreid over zal praten (een blog die vooral voor pedagogen en docenten interessant zal blijken).

Het tweede vak deze periode was van heel andere aard. Het vak crafts, wat in het teken staat van het aanleren van praktische vaardigheden, werd door vrijwel al onze medestudenten gevolgd en naar uit gekeken: de meeste zagen echt uit naar praktisch werk. De eerste les vertelde onze docente echter dat we niets praktisch zouden doen. Het is nog altijd prachtig om terug te denken aan de gezichten van mijn medestudenten. Vooral Kathy de Oostenrijkse kon het niet geloven. Het feit dat ze vijf keer dezelfde vraag stelde (‘So basically, we are not going to do anything practical at all?’) maakte het extra leuk. Een andere ‘domper’ was het feit dat de docente ontzettend saai vertelde: vrijwel iedere dia werd volledig voorgelezen op dezelfde monotone manier. Ik deed tijdens de lessen erg veel moeite om toch naar haar te luisteren, maar af en toe was het leuker om naar mijn medestudenten te kijken. Links van mij in het lokaal zaten de vier Oostenrijkers allen op hun telefoon of tablet; rechts van mij ligt Alec de Belg op de tafel en praten Mandy en Veronika de Slowaakse af en toe over hoe saai de les is; voor mij zitten de Spanjaarden, waarvan Diana regelmatig naar mij omdraait, diep zucht en bevestiging of troost zoekt. Onze andere medestudenten zitten verspreid over het lokaal en laten ook duidelijk merken dat ze zich vervelen (met uitzondering van de Griekse Jenny, want die komt iedere les te laat en verward binnen wandelen).

Ondanks de saaie en taaie stof die de vrouw ons in de les bracht, was onze opdracht voor het vak weldegelijk nuttig. We kregen namelijk de taak om een artikel te bestuderen met betrekking tot het aanleren van een praktische vaardigheid en vervolgens een presentatie over een door ons gekozen vaardigheid te geven. Samen met Alec en Veronika maakten Mandy en ik een presentatie over een wel erg Hollandse vaardigheid, namelijk fietsen. Tijdens deze opdracht heb ik ook erg veel geleerd over het aanleren van vaardigheden, iets wat ik zeker mee kan nemen in mijn beroepsontwikkeling. Het geven van de presentatie aan onze medestudenten was vervolgens de afronding van dit vak. Het is overigens wel leuk om een keer een presentatie in het Engels te geven. Je merkt vrijwel direct dat je als presentator op een andere manier aan het denken bent aangezien je niet in je moedertaal spreekt. Ik kreeg zelf dan ook meer respect voor de docenten die tweetalig lesgeven: Engels beheersen is een ding, erin lesgeven en uitleggen weer iets heel anders.

Tenslotte wil ik het nog kort hebben over de essays die ik afgelopen tijd heb moeten schrijven. Voor twee vakken (Foundations of Finnish Special Education en Finnish Subject Teaching) was de opdracht om zelfstandig een essay te schrijven over bepaalde onderwerpen. Voor het vak over het Finse speciale onderwijs was de opdracht om dit systeem te beschrijven en een deel van een boek over speciaal onderwijs samen te vatten. Ook voor docenten in het reguliere onderwijs bleek deze taak erg interessant, al helemaal met het oog op de komst van het passend onderwijs (iets waar ze hier in Finland al veel ervaring mee hebben). Voor het vak over het lesgeven in het middelbaar onderwijs moesten we een boek bestuderen. Dit boek (Miracle of Education) kan ik zeker aanraden voor mensen die de ‘geheimen’ van het Finse onderwijs en hun succes in de internationale toetsen willen weten. Zelf heb ik de hoofdstukken over het natuurwetenschappelijk onderwijs bestudeerd, waarvan ik opnieuw erg veel geleerd heb.

Opmerkelijk is het overigens dat de docenten hier, als ze horen dat wij uit Nederland komen, direct vragen of we een Nederlander kennen. In de meeste gevallen moet ik me dan excuseren, maar soms hebben we geluk. Zo bleken enkele docenten, waaronder Matti Meri en professor Arto Kallioniemi (onze docent voor het zelfstudie vak over het middelbaar onderwijs), in de regio van Nijmegen geweest te zijn. We kregen dan ook de opdracht om de groeten te doen aan Ben Bartels en Kees-Jan (bij deze dus).

Inmiddels hebben Mandy en ik al aardig wat vrije tijd (aangezien de meeste reguliere lessen al gestopt zijn; de afronding moet nog wel volgen), hebben we genoeg tijd om de stad uitgebreid te verkennen en tijd door te brengen met onze medestudenten. Bij sommigen beginnen al de nodige kriebels te komen omdat het vertrek dichterbij komt. Zo zijn Susi en Simone met drie weken al weer terug in Linz, Oostenrijk. Het is dan misschien ook begrijpelijk dat de nodige plannen gemaakt worden om elkaar weer te treffen. Een autotocht door Europa, waarbij wij België, Duitsland, Oostenrijk en Slowakije aan zullen doen, is dan ook al in de maak.